Ikinyamakuru:Ubushakashatsi bw'Inyoni, 11 (1), pp.1-12.
Ubwoko (Avian):Whimbrels (Numenius phaeopus variegatus)
Ibisobanuro:
Kubungabunga inyoni zimuka biragoye kubera kwishingikiriza ahantu henshi kure mubyiciro bitandukanye byubuzima bwabo bwumwaka. Igitekerezo cy '“inzira nyabagendwa”, kivuga ku bice byose bikubiye mu bworozi, kutororoka, no kwimuka kw'inyoni, bitanga urwego rw'ubufatanye mpuzamahanga mu kubungabunga ibidukikije. Mu nzira imwe, ariko, ibikorwa byimuka byubwoko bumwe birashobora gutandukana cyane hagati yibihe nabantu. Kugaragaza itandukaniro ryibihe n’abaturage mu kwimuka ni ingirakamaro mu gusobanukirwa n’ibidukikije byimuka no kumenya icyuho cyo kubungabunga ibidukikije. Uburyo Twifashishije icyogajuru-twakurikiranye twimuka kwimuka rya Whimbrels (Numenius phaeopus variegatus) kuva ahantu hatororerwa ahitwa Moreton Bay (MB) na Roebuck Bay (RB) muri Ositaraliya muri Flyway yo muri Aziya y'Uburasirazuba - Australiya. Ibizamini bya Mantel byakoreshejwe mu gusesengura imbaraga zo guhuza kwimuka hagati y’imyororokere n’ubworozi bw’abaturage ba MB na RB. Ikizamini cya Welch cyakoreshejwe mu kugereranya ibikorwa byo kwimuka hagati yabaturage bombi no hagati y’amajyaruguru n’amajyepfo. Ibisubizo Mugihe cyo kwimuka mumajyaruguru, intera yimuka nigihe kirekire byari birebire kubaturage ba MB kuruta kubaturage ba RB. Intera nigihe cyo guhaguruka kwamaguru kwambere mugihe cyo kwimuka kwamajyaruguru byari birebire kubaturage ba MB kuruta kubaturage ba RB, byerekana ko abantu MB babitse lisansi nyinshi mbere yo kuva aho batororoka kugirango bashyigikire indege zabo zidahagarara. Abaturage ba RB bagaragaje uburyo buke bwo kwimuka kwimuka (ahantu ho kororera hakwirakwira ku burebure bwa 60) ugereranije n’abaturage ba MB (aho bororera bibera mu burebure bwa 5 mu burasirazuba bw’Uburusiya). Ugereranije n’abaturage ba MB, abaturage ba RB bari batunzwe cyane n’ahantu hahagarara mu nyanja y’umuhondo no mu turere two ku nkombe z’Ubushinwa, aho ubutayu bw’amazi bwatakaje igihombo gikomeye. Icyakora, abaturage ba RB bariyongereye mu gihe abaturage ba MB bagabanutse mu myaka icumi ishize, byerekana ko gutakaza aho amazi y’ahantu hahagarara ahagarara bitagize ingaruka nke ku baturage ba Whimbrel, bashobora gukoresha ubwoko butandukanye bw’imiturire. Inzira zitandukanye hagati yabaturage zishobora guterwa ninzego zitandukanye zumuvuduko wo guhiga aho bororera. Umwanzuro Ubu bushakashatsi bwerekana ko ingamba zo kubungabunga ibidukikije zishobora kunozwa hifashishijwe gusobanukirwa nubuzima bwuzuye bwumwaka bwimibereho yabaturage benshi ba Whimbrels ndetse birashoboka nizindi nyoni zimuka.
ITANGAZO RISHOBORA KUBONA:
https://doi.org/10.1186/s40657-020-00210-z

