Sputnik arkaly yzarlanyşy ýaly Hytaýda gyşlaýan iki sany azalýan suw guşlary üçin bahar göçüş usullary, ýaşaýyş ýerlerini ulanmak we saklanýan ýerleri goramak ýagdaýy.

Journalurnal:Ekologiýa we ewolýusiýa, 8 (12), s.6280-6289.

Görnüşleri (guş):Uly ak reňkli goz (Anser albifrons), Tundra noýba gazy (Anser serrirostris)

Abstrakt:

Gündogar Aziýanyň göçüp-gonýan suw guşlary 1950-nji ýyllardan bäri ep-esli azaldy, esasanam Hytaýda gyşlaýan ilat. Migrasiýa nagyşlary we saklanýan ýerler barada ilkinji maglumatlaryň ýoklugy sebäpli tebigaty goramak uly päsgelçilik döredýär. Bu gözleg, Yangaňtze derýasynyň suw joşmasynda gyşlaýan has uly ak reňkli goz (Anser albifrons) we tundra noýba gazynyň (Anser serrirostris) bahar garyndysyny derňemek üçin sputnik yzarlaýyş usullaryndan we giňişleýin giňişlik derňewlerinden peýdalanýar. 2015-nji we 2016-njy ýylyň ýazynda 21 adamdan alnan 24 ýoluň esasynda Demirgazyk-Gündogar Hytaý düzlüginiň göç wagtynda iň köp ulanylýan duralga bolup, gazlaryň 1 aýdan gowrak wagtlap saklanýandygyny gördük. Bu sebit, şeýle hem Hytaýda Gündogar Aziýanyň suw guşlarynyň gyşlamagynyň azalmagynyň sebäbini görkezýän oba hojalygy üçin güýçli ösdi. Horaz meýdany hökmünde ulanylýan suw howdanlaryny goramak, esasanam intensiw ot-iým ýerleri bilen gurşalan suw guşlarynyň ölmegi üçin möhümdir. Springaz paslynda ulanylýan esasy meýdanyň 90% -den gowragy goralmaýar. Geljekdäki ýerüsti gözlegleriň, ilat derejesinde göçüp barýan suw guşlary bilen baglanyşyklydygyny tassyklamak üçin bu sebitleri nyşana almalydygyny, möhüm bahar paslyndaky esasy doňdurma meýdançasynyň uçuş zolagynda goralýan ýerleriň ulgamyna birleşdirilmegini teklip edýäris. Mundan başga-da, esasy saklanýan ýerdäki guşlar bilen adam bolup biljek çaknyşyklary öwrenmeli. Biziň gözlegimiz, emeli hemra yzarlamasynyň giňişlikdäki analizler bilen birleşip, azalýan Migrasiýa görnüşlerini gorap saklamak üçin zerur düşünjeleri berip biljekdigini görkezýär.