Ijenali:Ucwaningo Lwezinyoni, 11(1), pp.1-12.
Izinhlobo (Izinyoni):I-Whimbrels (Numenius phaeopus variegatus)
Abstract:
Ukonga izinyoni ezifudukayo kuyinselele ngenxa yokuthembela kwazo ezindaweni eziningi ezikude ezigabeni ezihlukene zomjikelezo wazo wokuphila waminyaka yonke. Umqondo “we-flyway”, obhekisela kuzo zonke izindawo ezihlanganiswa ukuzalanisa, ukungazalisi, nokufuduka kwezinyoni, uhlinzeka ngohlaka lokubambisana kwamazwe ngamazwe kwezokongiwa kwemvelo. Ngendlela efanayo, nokho, imisebenzi yokufuduka yohlobo olufanayo ingahluka kakhulu phakathi kwezinkathi zonyaka kanye nenani labantu. Ukucacisa umehluko wesizini kanye nenani labantu ekufudukeni kuyasiza ekuqondeni i-ecology yokufuduka kanye nokukhomba izikhala zokongiwa kwemvelo. Izindlela Ngokusebenzisa ukulandelela ngesathelayithi silandelele ukufuduka kwe-Whimbrels (Numenius phaeopus variegatus) kusuka ezindaweni ezingazalisi e-Moreton Bay (MB) nase-Roebuck Bay (RB) e-Australia e-East Asian-Australasian Flyway. Ukuhlolwa kwe-Mantel kwasetshenziselwa ukuhlaziya amandla okuxhumana okufuduka phakathi kwezindawo ezingazalisi nezizalela abantu be-MB kanye ne-RB. Ukuhlolwa kuka-Welch kwasetshenziswa ukuze kuqhathaniswe imisebenzi yokufuduka phakathi kwabantu ababili naphakathi kokufudukela enyakatho naseningizimu. Imiphumela Ngesikhathi sokufudukela enyakatho, ibanga lokufuduka kanye nobude besikhathi bebude ku-MB inani labantu kunesibalo sabantu se-RB. Ibanga nobude bendiza yomlenze wokuqala phakathi nokufudukela enyakatho bekuyinde kusibalo sabantu be-MB kunesibalo sabantu se-RB, okuphakamisa ukuthi abantu be-MB bafake uphethiloli owengeziwe ngaphambi kokusuka kumasayithi angazalisi ukuze basekele indiza yabo ende engami. Inani labantu be-RB libonise ukuxhumana okubuthaka kokufuduka (izindawo ezizalela kuzo ezihlakazeka ngebanga lama-longitudes angu-60) kunenani labantu abangu-MB (izindawo ezizalelayo ezigxile kububanzi obungama-longitude angu-5 eMpumalanga Ekude yaseRussia). Uma kuqhathaniswa nenani labantu be-MB, inani labantu be-RB belithembele kakhulu ezindaweni zokuma oLwandle Oluphuzi nasezifundeni ezisogwini lwase-China, lapho indawo ehlala amagagasi ilahlekelwe kakhulu. Kodwa-ke, inani labantu be-RB liyenyuka ngenkathi inani labantu be-MB lehla emashumini eminyaka adlule, okuphakamisa ukuthi ukulahlekelwa indawo ehlala amagagasi ezindaweni zokuma kube nomthelela omncane kubantu base-Whimbrel, abangasebenzisa izinhlobo ezihlukahlukene zendawo yokuhlala. Ukuthambekela okuhlukile phakathi kwemiphakathi kungase kube ngenxa yamazinga ahlukene okucindezela kokuzingela ezindaweni zabo zokuzalela. Iziphetho Lolu cwaningo lugqamisa ukuthi izindlela zokongiwa kwemvelo zingathuthukiswa ngokuqonda umjikelezo wokuphila waminyaka yonke wokunyakaza kwemiphakathi eminingi yama-Whimbrels futhi mhlawumbe nezinye izinyoni ezifudukayo.
OKUSHICILELAYO OKUTHOLAKALA KWA:
https://doi.org/10.1186/s40657-020-00210-z

