Dewis cynefin aml-raddfa gan ddwy rywogaeth o adar dŵr Dwyrain Asia sy'n dirywio yn eu hardal graidd dros dro yn y gwanwyn.

Cylchgrawn:Dangosyddion Ecolegol, 87, tt.127-135.

Rhywogaeth (Adar):Gŵydd Talcen Wen Fawr (Anser albifrons), Gŵydd Ffa Twndra (Anser serrirostris)

Crynodeb:

Mae anifeiliaid yn ymateb i'w hamgylchedd ar raddfeydd gofodol lluosog sydd ill dau angen mesurau cadwraeth gwahanol. Mae adar dŵr yn fio-ddangosyddion allweddol ar gyfer ecosystemau gwlyptiroedd sydd dan fygythiad byd-eang ond anaml y mae eu mecanweithiau dewis cynefinoedd aml-raddfa wedi cael eu hastudio. Gan ddefnyddio data olrhain lloeren a modelu entropi mwyaf, fe wnaethom astudio dewis cynefinoedd dau rywogaeth o adar dŵr sy'n dirywio, sef y Gŵydd Talcen Wen Fawr (Anser Albifrons) a'r Gŵydd Ffa Twndra (A. serrirostris), ar dair graddfa ofodol: tirwedd (30, 40, 50 km), chwilota am fwyd (10, 15, 20 km) a chlwydo (1, 3, 5 km). Fe wnaethom ragdybio bod y dewis cynefin ar raddfa'r dirwedd yn seiliedig yn bennaf ar fetrigau tirwedd cymharol fras, tra bod nodweddion tirwedd mwy manwl yn cael eu hystyried ar gyfer y dewis cynefin ar raddfa chwilota am fwyd a chlwydo. Fe wnaethon ni ganfod bod y ddwy rywogaeth o adar dŵr yn ffafrio ardaloedd â chanran fwy o wlyptiroedd a chyrff dŵr ar raddfa'r dirwedd, cyrff dŵr agregedig wedi'u hamgylchynu gan diroedd âr gwasgaredig ar raddfa chwilota bwyd, a gwlyptiroedd cysylltiedig yn dda a chyrff dŵr canolig eu maint cysylltiedig yn dda ar raddfa'r clwydo. Digwyddodd y prif wahaniaeth yn y dewis cynefin ar gyfer y ddwy rywogaeth ar raddfa'r dirwedd a chwilota bwyd; roedd ffactorau ar raddfa'r clwydo yn debyg. Rydym yn awgrymu y dylai gweithgareddau cadwraeth ganolbwyntio ar wella agregu a chysylltedd cyrff dŵr a gwlyptiroedd, a datblygu llai o dir âr agregedig yn yr amgylchoedd. Gallai ein dull ni arwain arferion cadwraeth adar dŵr a rheoli gwlyptiroedd trwy ddarparu mesurau effeithiol i wella ansawdd cynefinoedd yn wyneb newid amgylcheddol a achosir gan ddyn.